انحلال رسمی پ ک ک پس از ۴۰ سال مبارزه مسلحانه؛ تاریخچه حزب کارگران کردستان
امروز دوشنبه ۱۲ می ۲۰۲۵، حزب کارگران کردستان یا پ‌ک‌ک اعلام کرد که به فعالیت‌های مسلحانه خود پایان داده و ساختار سازمانی‌اش را منحل می‌کند. این تصمیم در پی برگزاری دوازدهمین کنگره این گروه در شمال عراق و به دنبال فراخوان عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ‌ک‌ک، اتخاذ شد. اوجالان در فوریه ۲۰۲۵ از زندان خواستار انحلال رسمی این گروه شده بود.
تاریخچه پ.ک.ک
تأسیس در فضای ناآرام ترکیه دهه ۷۰
حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در نوامبر ۱۹۷۸ توسط گروهی از فعالان کرد و چپ‌گرا به رهبری عبدالله اوجالان در روستایی نزدیک دیاربکر ترکیه پایه‌گذاری شد. این گروه در ابتدا بخشی از جنبش‌های دانشجویی مارکسیست-لنینیست بود که خواستار اصلاحات ساختاری در ترکیه بودند، اما به‌تدریج به یک جنبش قومی-سیاسی با هدف ایجاد یک سرزمین مستقل کرد تبدیل شد.
آغاز مبارزه مسلحانه
در سال‌های اولیه، پ‌ک‌ک فعالیت خود را بر آموزش نیرو، سازماندهی تشکیلات و ایجاد پایگاه در نواحی کردنشین متمرکز کرد.
در سال ۱۹۸۴، این گروه رسماً مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه را آغاز کرد. نخستین حمله در ۱۵ اوت آن سال علیه پاسگاه‌های نظامی در استان‌های سیرت و حکاری، در جنوب شرقی ترکیه، انجام شد. این نقطه آغاز جنگی طولانی بود که ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشت.
پ‌ک‌ک از سوی ترکیه، آمریکا، اتحادیه اروپا، ایران و چند کشور دیگر به عنوان یک گروه تروریستی معرفی شده است.
پشتیبانی منطقه‌ای و بین‌المللی
در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی، پ‌ک‌ک از حمایت برخی دولت‌های منطقه‌ای مانند سوریه و لیبی بهره‌مند شد. آن‌ها پناهگاه‌هایی در کوه‌های قندیل در شمال عراق ایجاد کردند که تا امروز نیز یکی از پایگاه‌های اصلی آن‌ها باقی مانده است. حمایت‌های خارجی به این گروه امکان داد نیروهای بیشتری جذب کرده و عملیات‌های بزرگ‌تری ترتیب دهد.
سرکوب شدید و بازداشت اوجالان
در سال ۱۹۹۹، عبدالله اوجالان با همکاری سازمان اطلاعاتی ترکیه و پس از فشارهای بین‌المللی در نایروبی کنیا دستگیر و به ترکیه بازگردانده شد. پس از بازداشت او، پ‌ک‌ک وارد مرحله‌ای متفاوت شد. اوجالان از زندان، خواستار توقف اقدامات مسلحانه و تمرکز بر مبارزه سیاسی شد و بارها در بیانیه‌های خود بر «دموکراسی بدون دولت» تأکید کرد.
تغییر استراتژی و انشعابات
پس از دستگیری اوجالان، پ‌ک‌ک موقتاً در سال ۲۰۰۰ اعلام آتش‌بس کرد. در این دوره برخی اعضا از گروه جدا شده و گروه‌های انشعابی مانند پژاک و ی‌پ‌گ شکل گرفتند. پ‌ک‌ک نیز با نام‌های مختلفی مانند کنگره خلق کردستان به فعالیت خود ادامه داد تا تلاش کند وجهه بین‌المللی خود را بهبود بخشد.
دوران مذاکرات و شکست آن‌ها
در دهه ۲۰۱۰، گفت‌وگوهایی میان دولت ترکیه و پ‌ک‌ک با وساطت اوجالان آغاز شد. این مذاکرات ابتدا امید زیادی به صلح ایجاد کردند و حتی آتش‌بس اعلام شد، اما در سال ۲۰۱۵ با شروع دوباره درگیری‌ها، روند صلح شکست خورد. از آن زمان درگیری‌ها شدت گرفت و ارتش ترکیه به عملیات‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از کشور علیه پ‌ک‌ک دست زد.
دلایل انحلال پ‌ک‌ک
انحلال پ.ک.ک در پاسخ به فراخوان اوجالان برای پایان دادن به مبارزه مسلحانه و پیگیری راه‌حل‌های سیاسی صورت گرفت. این تصمیم در دوازدهمین کنگره این گروه، با حضور نمایندگان شاخه‌های مختلف، اتخاذ شد. پ.ک.ک اعلام کرد که مبارزه‌اش به هدف جلب توجه به مسئله کردها و فراهم‌سازی زمینه برای راه‌حل‌های دموکراتیک دست یافته است.
تصمیم پ.ک.ک برای انحلال با استقبال دولت ترکیه مواجه شد. عمر چلیک، سخنگوی حزب عدالت و توسعه، این اقدام را گامی مهم در جهت «ترکیه‌ای عاری از ترور» توصیف کرد.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نیز دو روز پیش از این اعلام، در سخنرانی‌ای اظهار داشت که دولت ترکیه مصمم است «از بلای تروریسم» نجات پیدا کند و انحلال پ.ک.ک «هر لحظه ممکن است رخ دهد.» او همچنین گفت: «ما با گام‌های محکم در مسیر رسیدن به هدف ترکیه عاری از تروریسم پیش می‌رویم.»
منبع فارسی: روزیاتو
