۱۴ کشور که ویرانگرترین ابرتورم‌ها را از سر گذرانده‌اند؛ رکورددار تاریخ کدام کشور است؟
اَبَرتورم یکی از شدیدترین اشکال بی‌ثباتی اقتصادی است که می‌تواند زندگی روزمره مردم را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. تصور کنید قیمت یک فنجان قهوه در مدت زمانی که در حال نوشیدن آن هستید، دو برابر شود. این همان واقعیت ابرتورم است؛ وضعیتی که در آن قیمت‌ها با سرعت سرسام‌آور افزایش می‌یابند و پول عملاً بی‌ارزش می‌شود. این بحران اقتصادی در تاریخ، کشورهای متعددی را درگیر کرده و برخی از آن‌ها هرگز به طور کامل از پیامدهای آن بهبود نیافته‌اند. در ادامه، کشورهایی که ابرتورم‌های شدید را تجربه کرده‌اند بررسی می‌کنیم.
۱. فرانسه: ابرتورم در دوران انقلاب
فرانسه یکی از اولین کشورهایی است که ابرتورم را در دوران انقلاب خود در اواخر قرن هجدهم تجربه کرد. بی‌ثباتی اقتصادی و هزینه‌های سنگین جنگ منجر به افزایش تورم در این کشور شد. در اوت ۱۷۹۶، نرخ تورم ماهانه به بیش از ۳۰۰ درصد رسید و قیمت‌ها هر ۱۵ روز دو برابر می‌شد. این وضعیت تا زمان معرفی ارز جدید فرانک در سال ۱۸۰۳ توسط رژیم ناپلئون ادامه یافت، که توانست اقتصاد کشور را تثبیت کند.
۲. یونان: تورم بی‌سابقه در دوران اشغال
در طول اشغال یونان توسط آلمان در جنگ جهانی دوم، این کشور تورم شدیدی را تجربه کرد. در اکتبر ۱۹۴۴، نرخ تورم ماهانه به ۱۳,۸۰۰ درصد رسید و قیمت‌ها هر چهار روز دو برابر می‌شدند. جنگ داخلی پس از اشغال، شرایط را بدتر کرد و ارز ملی دراخما کاملاً سقوط کرد.
۳. آلمان: فروپاشی اقتصادی در جمهوری وایمار
آلمان در سال‌های ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۳ ابرتورم شدیدی را تجربه کرد. تورم ماهانه در اکتبر ۱۹۲۳ به ۲۹,۵۰۰ درصد رسید. چاپ بیش از حد پول برای تأمین هزینه‌های جنگ جهانی اول باعث شد که ارزش پول کاغذی آلمان (پاپیرمارک) به طور کامل از بین برود. در نهایت، ارز جدیدی به نام رنتنمارک معرفی شد تا اقتصاد را به ثبات برساند.
۴. تایوان: میراث جنگ داخلی چین
در اواخر دهه ۱۹۴۰، جنگ داخلی چین اقتصاد تایوان را با تورم شدید روبرو کرد. در پایان سال ۱۹۴۸، اسکناس‌هایی با ارزش یک میلیون دلار منتشر شدند. معرفی دلار جدید تایوان در سال ۱۹۴۹ توانست اقتصاد را تثبیت کند.
۵. چین: اثرات جنگ داخلی
در سال ۱۹۴۹، تورم در چین به اوج خود رسید و نرخ ماهانه آن ۵,۰۷۰ درصد بود. قیمت مواد غذایی در این دوره ۴۷ تریلیون برابر افزایش یافت. این بحران در نهایت با تأسیس جمهوری خلق چین و معرفی ارز جدید رنمینبی کنترل شد.
۶. آرژانتین: دهه‌ها درگیر تورم
آرژانتین از اواسط دهه ۱۹۷۰ با تورم شدیدی روبرو بود که در سال ۱۹۹۱ به اوج خود رسید. در این زمان، ارزش پول آرژانتین (پزو) با دلار آمریکا برابر شد تا از سقوط بیشتر اقتصاد جلوگیری شود.
۷. بوسنی و هرزگوین: تأثیر جنگ
در طول جنگ بوسنی (۱۹۹۲-۱۹۹۵)، این کشور با تورم ماهانه ۳۲۰ درصدی روبرو شد. این تورم ناشی از اختلالات اقتصادی و کاهش تولید صنعتی بود که در نهایت با اصلاحات اقتصادی پس از جنگ مهار شد.
۸. پرو: بحران اقتصادی در دهه ۱۹۹۰
در مدت کوتاه دو ماه در سال ۱۹۹۰، پرو تورمی نزدیک به ۴۰۰ درصد را تجربه کرد. سوء مدیریت اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی در زمان رئیس جمهور آلبرتو فوجیموری عواملی هستند که باعث بحران شدند و قیمت‌ها در نهایت هر ۱۳ روز دو برابر می‌شد.
برنامه اصلاحی موسوم به “شوک فوجی” و معرفی ارز جدید نوو سول در سال ۱۹۹۱ توانست اقتصاد را به ثبات برساند.
۹. سودان: چالش‌های مداوم
بر خلاف سایر کشورهای موجود در این فهرست، ابرتورم سودان همچنان در این کشور وجود دارد. سال‌هاست که سودان به دلیل نابسامانی‌های مختلف سیاسی با مشکلات تورمی مواجه بوده و نرخ بالای رشد جمعیت کشور تنها بر این مشکل افزوده است.
این کشور در سال ۲۰۲۱ به نرخ تورم ۳۵۹ درصد رسید و تلاش‌ها برای تثبیت اقتصاد تاکنون بی‌ثمر بوده است.
۱۰. ترکمنستان: اثرات فروپاشی شوروی
در اوایل دهه ۱۹۹۰، نرخ تورم در ترکمنستان به بیش از ۳۰۰۰ درصد رسید و قیمت‌ها تقریباً هر ۱۲ روز دو برابر می‌شد. ترکمنستان یکی از کشورهای شوروی سابق بود که به دلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ طعمه تورم شدید شد.
اقتصاد ترکمنستان کنترل ضعیفی بر واحد پول خود، منات داشت و همچنین تنها به یک صادرات واحد (گاز طبیعی) متکی بود. اصلاحات اقتصادی در سال ۱۹۹۳ توانست اقتصاد را تا حدی بهبود بخشد.
۱۱. ارمنستان: جنگ و تحریم‌ها
ارمنستان نیز مانند ترکمنستان، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، با تورم شدید مواجه شد به گونه‌ای که در سال ۱۹۹۴ نرخ تورم سالانه به بیش از ۱۱۰۰۰ درصد رسید. جنگ با آذربایجان و تحریم‌های اقتصادی از عوامل اصلی این بحران بودند. در نهایت، معرفی ارز جدید درام اقتصاد را تثبیت کرد.
۱۲. یوگسلاوی: فروپاشی کامل اقتصادی
بین سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۴، یوگسلاوی با تورم ماهانه ۳۱۳ میلیون درصد مواجه شد. این بحران ناشی از فروپاشی کشور و جنگ‌های داخلی بود. جایگزینی دینار قدیمی با دینار جدید توانست تا حدی اقتصاد را بهبود دهد.
۱۳. زیمبابوه: تورم سرسام‌آور
زیمبابوه در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ شاهد یکی از بدترین نمونه‌های ابرتورم در تاریخ بود و با تورمی نزدیک به ۷۹.۶ میلیارد درصد روبرو شد. دولت این کشور به طور بی‌رویه پول چاپ می‌کرد، که منجر به از دست رفتن کامل ارزش ارز ملی شد. در نهایت، زیمبابوه مجبور شد از ارزهای خارجی استفاده کند.
۱۴. مجارستان: رکورددار تاریخ
مجارستان یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های ابرتورم در تاریخ جهان است. این کشور پس از پایان جنگ جهانی دوم و در سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۶، شدیدترین تورم ثبت‌شده در تاریخ بشریت را تجربه کرد. نرخ تورم ماهانه در جولای ۱۹۴۶ به عدد حیرت‌انگیز ۴.۱۹ × ۱۰¹⁶ درصد (۴۱.۹ کوادریلیون درصد) رسید. این وضعیت، نتیجه مستقیم آسیب‌های اقتصادی ناشی از جنگ جهانی دوم و بار سنگین پرداخت غرامت‌های جنگی بود.
در این دوران، قیمت‌ها هر ۱۵ ساعت دو برابر می‌شدند و واحد پول آن زمان مجارستان، پِنگو، به قدری بی‌ارزش شد که دیگر قابلیت استفاده در معاملات روزمره را نداشت. برای درک عمق بحران، کافی است بدانیم که در یک مقطع، اسکناس‌هایی با ارزش صدتریلیون‌پِنگو منتشر شد که خود گواهی بر فاجعه اقتصادی آن دوران است.
با شدت گرفتن بحران، دولت مجارستان در آگوست ۱۹۴۶ تصمیم به جایگزینی واحد پول گرفت و ارز جدیدی به نام فورینت معرفی کرد. این تغییر، همراه با اصلاحات اقتصادی و بازسازی کشور، به تدریج توانست ثبات را به اقتصاد بازگرداند.
منبع فارسی: روزیاتو
