کریم آقاخان در ۸۸ سالگی درگذشت؛ چهل و نهمین رهبر اسماعیلیان که بود؟

کریم آقاخان رهبر روحانی اسماعیلیان نزاری و یکی از ثروتمندترین افراد جهان، در ۸۸ سالگی در لیسبون پرتقال درگذشت. او که به عنوان «میلیاردر مرموز جهان» شناخته می‌شد، در لحظات پایانی زندگی‌اش در کنار خانواده خود بود.

«شبکه توسعه آقاخان» که این شخصیت مذهبی بنیان‌گذار و رئیس آن بود و در ۳۰ کشور جهان فعالیت دارد، بامداد روز چهارشنبه ۱۷ بهمن در بیانیه‌ای اعلام کرد آقاخان روز سه‌شنبه در کنار خانواده خود و در آرامش درگذشت. در این بیانیه آمده است که «اعلام جانشین منصوب او متعاقباً انجام خواهد شد.»

بر اساس گزارش‌ها، پیکر آقاخان چهارم در لیسبون به خاک سپرده خواهد شد.

کریم آقاخان کیست؟

شاه کریم الحسینی معروف به کریم آقاخان چهارم در در سال ۱۹۳۶ در ژنو سوئیس متولد شد اما بیشتر سال‌های پایانی عمر خود را در فرانسه گذراند.

او پسر ارشد شاهزاده علی خان از همسر نخستش جوآن یارد بولر بود. شاهزاده علی خان خود زندگی پرفراز و نشیبی داشت. همسر دوم او ریتا هیورث، بازیگر سرشناس سینما بود که از او دختری به نام یاسمین دارد که درحقیقت خواهر ناتنی کریم آقاخان است.

او در سال ۱۹۵۷ و در حالی که تنها ۲۰ سال داشت، به عنوان چهل‌ونهمین امام شیعیان اسماعیلی جانشین پدربزرگش شد.

آقاخان در دانشگاه هاروارد، در رشته تاریخ اسلام تحصیل کرده بود.

اسماعیلیان جمعیتی بالغ بر حدود ۱۵ میلیون نفر در جهان دارند، حدود ۵۰۰ هزار نفر آنان در پاکستان زندگی می‌کنند و جمعیت‌های بزرگی از آنان نیز در هند، افغانستان و آفریقا حضور دارند.

پیروان مذهب اسماعیلیه معتقدند رهبران معنوی آن‌ها نیز از نسب حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام هستند. آنها معتقدند مقام امامت پس از امام صادق (ع) به فرزند بزرگش اسماعیل که در زمان آن حضرت از دنیا رفت منتقل شده است.

حسن صباح کیست؟ آیا اتفاقات سریال «حشاشین» واقعی است؟

ارتباط با خاندان سلطنتی بریتانیا و اقدامات بشردوستانه

رابطه نزدیک آقاخان با ملکه الیزابت دوم باعث شد که او در زمان رهبری‌اش، لقب «والاحضرت» را از سوی ملکه دریافت کند. در جشن الماس سلطنتی، ملکه الیزابت از آقاخان و خانواده‌اش در قلعه ویندزور پذیرایی کرد.

در سال ۲۰۰۴، او از سوی دولت بریتانیا به شوالیه فرمانده عالی‌ترین نشان امپراتوری بریتانیا (KBE) مفتخر شد.

جانشین و آینده رهبری اسماعیلیان

انتظار می‌رود که رحیم آقاخان، پسر ارشد او که ۵۳ سال دارد، به عنوان جانشین رسمی معرفی شود. او فرزند آقاخان از ازدواج اولش با مدل بریتانیایی سالی کروکر-پول است.

او ابتدا با سالی کروکر-پول ازدواج کرد که پس از ازدواج با او نام بیگم سلیمه آقاخان را به خود گرفت. این دو که علاوه بر رحیم، یک پسر و یک دختر دیگر نیز داشتند پس از ۲۵ سال از هم جدا شدند.

آقاخان سپس در سال ۱۹۹۸ با پرنسس گابریل ازدواج کرد و صاحب یک پسر دیگر شد که این رابطه نیز پس از ۶ سال به پایان رسید.

آقاخان چهارم چهار نوه از دو ازدواج خود داشت.

ثروت و علاقه به اسب‌دوانی

او نه‌تنها یک رهبر مذهبی، بلکه یک سرمایه‌دار بزرگ نیز بود که دارایی‌اش بیش از ۱۳ میلیارد دلار برآورد می‌شد.

آقاخان یک امپراتوری عظیم از املاک و دارایی‌های لوکس داشت، از جمله یک ابرکشتی ۲۵۰ میلیون دلاری به نام Alamshar و بزرگ‌ترین جت خصوصی جهان، یک Bombardier Global 7500 که سرعتی معادل ۱۱۴۲ کیلومتر در ساعت داشت.

او یکی از مهم‌ترین مالکان و پرورش‌دهندگان اسب‌های مسابقه در بریتانیا، فرانسه و ایرلند شد و اسبی به نام شِرگار را پرورش داد که زمانی مشهورترین و باارزش‌ترین اسب مسابقه جهان بود. این اسب در سال ۱۹۸۳ توسط افراد مسلح در ایرلند به سرقت رفت و دیگر هرگز دیده نشد.

بر اساس برخی گزارش‌ها کریم‌ آقاخان تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ گذرنامه دولت شاهنشاهی ایران را در دست داشته و با آن به سراسر جهان سفر می‌کرده است. در المپیک زمستانی ۱۹۶۴ که در اینزبورگ اتریش برگزار شد، کریم آقاخان یکی از چهار ورزشکار ایرانی شرکت‌کننده در رشته اسکی سرعت و مارپیچ بود.

میراث و اقدامات بشردوستانه

آقاخان بیشتر ثروت خود را صرف امور خیریه و توسعه جوامع محروم کرد. او شبکه‌ای از بیمارستان‌ها و مؤسسات آموزشی را در کشورهای مختلف از جمله بنگلادش، تاجیکستان و افغانستان تأسیس کرد و میلیون‌ها دلار را صرف توسعه اقتصادی این مناطق نمود.

او بنیان‌گذار بنیاد خیریه آقاخان بود و نامش بر نهادهایی چون دانشگاهی در کراچی و همچنین «برنامه آقاخان برای معماری اسلامی» در دانشگاه هاروارد و موسسه فناوری ماساچوست (MIT) قرار گرفته است.

توجه او به ساخت و ساز و طراحی باعث شده جایزه سالانه‌ای نیز به‌نام «جایزه آقاخان برای معماری» شکل بگیرد.

همچنین او «گروه رسانه‌ای نِیشِن» را بنیان گذاشت که امروزه بزرگ‌ترین سازمان رسانه‌ای مستقل در شرق و مرکز آفریقا به‌شمار می‌رود.