پشت پرده ازدواج‌های صوری ایرانیان برای مهاجرت؛ تجارت پنهان اقامت در غرب
ازدواج صوری یا Sham Marriage به نوعی از ازدواج گفته می‌شود که تنها با هدف دریافت اقامت در کشورهای خارجی انجام می‌گیرد، بدون آن‌که رابطه‌ای عاطفی میان طرفین وجود داشته باشد و اغلب بر پایه یک توافق مالی صورت می‌گیرد.
کشورهایی مانند کانادا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا و کشورهای اروپایی، از جمله مقصدهای اصلی مهاجرت برای ایرانیان به شمار می‌آیند. در همین کشورها نیز موارد بیشتری از ازدواج‌های صوری به چشم می‌خورد. این نوع ازدواج تنها میان ایرانیان رایج نیست، بلکه مهاجرانی از سایر کشورها نیز از این روش برای دریافت اقامت استفاده می‌کنند.
کانادا یکی از مقاصد محبوب برای مهاجرت ایرانیان است، اما گرفتن اقامت دائم آن کار آسانی نیست. برای ورود به روند اخذ شهروندی کانادا، باید امتیازاتی به دست آورد که این مسیر ساده یا کوتاه نیست. در کنار روش‌های پیچیده، برخی افراد مسیر کوتاه‌تر، یعنی ازدواج را برای مهاجرت انتخاب می‌کنند.
سعید، حدود ۱۰ سال پیش وارد کانادا شد و تنها پس از ۶ ماه توانست اقامت دائم بگیرد. او در گفت‌وگویی با یورونیوز توضیح داده که در آن زمان مشغول تحصیل بوده و امکان کار یا کسب درآمد نداشته است. در عین حال، او افرادی را در ایران می‌شناخته که بدون داشتن تخصص یا شرایط خاص، قصد مهاجرت داشتند.
پیشنهادی که مطرح کردم، دریافت مبلغی بین ۵۰ تا ۶۰ هزار دلار برای ازدواج بود؛ روشی ساده که می‌توانست فردی را به کانادا برساند. البته شرط اصلی این بود که این ازدواج موقتی است و پس از دریافت اقامت دائم و گذرنامه، باید از هم جدا شویم.
یکی از موضوعات مهم در این نوع ازدواج، تلاش دو طرف برای جلوگیری از شک کردن اداره مهاجرت است. برای همین، دو نفر داستانی ساختگی درباره نحوه آشنایی‌شان می‌سازند و اطلاعاتی درباره گذشته یکدیگر حفظ می‌کنند تا هنگام مصاحبه، پاسخ‌هایی هماهنگ داشته باشند.
مانا، حدود ۸ سال پیش به کانادا مهاجرت کرد و یکی از نخستین اقداماتش پس از دریافت گذرنامه، ازدواج با یک زن ایرانی بود که با ویزای توریستی به کانادا آمده بود و قصد ماندن داشت. هزینه این ازدواج برای زن مهاجر، ۵۸ هزار دلار بود. مانا می‌گوید که کسب درآمد از طریق داشتن پاسپورت کانادایی، یک فرصت است که باید از آن بهره برد. او این مبلغ را صرف پیش‌خرید یک خانه کرده است.
حمیدرضا بالاترین پیشنهادی که برای یک ازدواج صوری دریافت کرده، ۷۰ هزار دلار بوده و بدون تردید آن را پذیرفته است. همسر صوری او دو سال پیش وارد کانادا شده و روند شهروندی را به‌سرعت طی کرده است.
قوانین سخت‌گیرانه برای جلوگیری از ازدواج صوری
ازدواج صوری موضوع تازه‌ای نیست و حتی کسب درآمد از آن نیز سابقه‌ای طولانی دارد.
در کشورهای مختلف، مقررات متعددی برای تشخیص ازدواج واقعی از صوری در نظر گرفته شده است. برای مثال، در کانادا اگر کسی از طریق ازدواج و حمایت همسر اقامت گرفته باشد، تا پنج سال نمی‌تواند حامی مهاجرت شخص دیگری شود.
همچنین اگر اداره مهاجرت به صوری بودن ازدواج مشکوک شود، ممکن است مصاحبه‌های جداگانه‌ای با دو طرف انجام دهد و پاسخ‌ها را با یکدیگر مقایسه کند. بررسی مدارک و تحقیقات میدانی نیز از دیگر ابزارهای مورد استفاده است.
در صورت اثبات صوری بودن ازدواج، طبق ماده ۱۲۷ قانون حمایت از مهاجرت و پناهندگی کانادا، مجازات‌هایی مانند رد ویزا، ممنوعیت ورود تا پنج سال، احتمال اخراج، حبس تا پنج سال و جریمه‌ای تا سقف ۱۰۰ هزار دلار برای زوجین در نظر گرفته شده است.
در فرانسه، همسر غیراروپایی یک شهروند فرانسوی تنها در صورتی می‌تواند اقامت بگیرد که ازدواج قانونی، زندگی مشترک و قصد ادامه آن را ثابت کند. اگر مسئولان فرانسوی به صوری بودن ازدواج مشکوک شوند، تحقیقات مفصل‌تری انجام می‌دهند و در صورت اثبات، ممکن است مجازات‌هایی چون لغو ویزا، حبس تا پنج سال و جریمه تا ۱۵۰ هزار یورو اعمال شود.
در آلمان، دریافت ویزای پیوستن به همسر نیازمند مدارکی مانند سند ازدواج، تسلط به زبان آلمانی و توانایی مالی است. اداره مهاجرت آلمان در صورت مشکوک شدن به صوری بودن ازدواج، ممکن است مصاحبه‌های جداگانه، بررسی مدارک و تحقیقات محلی انجام دهد. اگر ثابت شود که ازدواج واقعی نبوده، درخواست اقامت رد شده و فرد متخلف با مجازات‌های کیفری سخت‌تری مواجه خواهد شد.
در استرالیا نیز باید مدارکی ارائه شود که نشان‌دهنده واقعی بودن و پایداری رابطه باشد. در صورت اثبات صوری بودن ازدواج، ویزا باطل می‌شود و ممکن است مجازاتی مانند جریمه تا ۳۲ هزار دلار و زندان تا ۱۰ سال اعمال شود.
در هلند، علاوه بر ارائه گواهی ازدواج یا شراکت ثبت‌شده، اثبات واقعی بودن رابطه و شرکت در آزمون ادغام فرهنگی الزامی است.
شبکه گسترده ازدواج‌های صوری
با توجه به نبود آمار رسمی درباره تعداد ازدواج‌های صوری، نمی‌توان میزان رشد یا کاهش آن را در سال‌های مختلف بررسی کرد. اما به‌خوبی روشن است که عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در افزایش تمایل به مهاجرت ایرانی‌ها نقش داشته‌اند.
افراد از روش‌هایی همچون مهاجرت تحصیلی، سرمایه‌گذاری، جذب به عنوان نیروی کار ماهر یا از طریق ازدواج اقدام به مهاجرت می‌کنند. ازدواج، در عین حال که ساده و سریع است، هزینه زیادی نیز دارد.
راه‌های یافتن شریک برای ازدواج صوری نیز متنوع شده‌اند. گرچه روش‌های سنتی مانند معرفی توسط آشنایان هنوز کارآمد هستند، اما به دلیل نیاز بازار، روش‌های نوین‌تری نیز رواج یافته‌اند.
در تلگرام کانال‌هایی وجود دارند که ایرانیان داخل و خارج کشور را با هدف ازدواج به یکدیگر متصل می‌کنند.
سپیده برای مهاجرت به کانادا در جست‌وجوی یک ازدواج صوری است. او می‌گوید:
توانایی پرداخت ۲۰ هزار دلار را دارم، ولی قیمت‌های پیشنهادی خیلی بالاتر هستند؛ در یک مورد حتی تا ۱۰۰ هزار دلار درخواست شده بود.
در این کانال‌ها، کاربران از ایران و دیگر کشورها حضور دارند و هرکدام اطلاعاتی درباره خود و ویژگی‌های شریک موردنظرشان منتشر می‌کنند. برای ثبت این اطلاعات، افراد ابتدا باید عضو کانال شوند و فرمی را تکمیل کنند که هزینه آن ۵۰۰ هزار تومان است.
این فرم شامل اطلاعاتی نظیر سن، قد، وزن، محل زندگی، سطح تحصیلات، شغل، دارایی، وضعیت تأهل و تعداد فرزندان و همچنین ویژگی‌های همسر مدنظر است.
مدیران این کانال‌ها تأکید دارند که مسئولیتی در قبال صحت اطلاعات ندارند و تمام اطلاعات براساس آن‌چه که کاربران ثبت کرده‌اند، منتشر می‌شود؛ بنابراین، بررسی صحت اطلاعات برعهده خود متقاضیان است.
رسانه فرانسوی «انفو میگران» در گزارشی اعلام کرده که آمار دقیقی از ازدواج‌های صوری شناسایی‌شده وجود ندارد.
با این حال، تلویزیون فرانسه گزارش داده که در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، سالانه حدود ۴۰۰ ازدواج صوری در این کشور شناسایی شده است. بالاترین رقم در سال ۲۰۱۹ بوده که بیش از ۵۵۰ مورد گزارش شده است.
طبق همین گزارش، به برخی شهروندان فرانسوی برای شرکت در ازدواج صوری، مبلغی حدود ۱۰ هزار یورو پیشنهاد می‌شود. این پیشنهادها اغلب از سوی مهاجرانی ارائه می‌شوند که به شکل غیرقانونی وارد فرانسه شده‌اند.
در گزارش شبکه ای‌بی‌سی استرالیا نیز آمده که هزینه ازدواج صوری در این کشور گاه به ۳۰ هزار دلار می‌رسد.
در سال ۲۰۱۹، یک شبکه قاچاق انسان در آمریکا شناسایی شد که اعضای آن برای هر ازدواج صوری، مبلغی بین ۲۰ تا ۳۵ هزار دلار دریافت می‌کردند.
اگرچه ازدواج صوری ممکن است در ظاهر راه‌حلی سریع برای دریافت اقامت به نظر برسد، اما روشی پرهزینه و بسیار پرریسک است. در مواردی، فرد دریافت‌کننده پول ناپدید می‌شود، یا با بهانه‌های مختلف مبلغ بیشتری طلب می‌کند و ازدواج را به تأخیر می‌اندازد. حتی ممکن است پس از ازدواج، شروع به اخاذی کند. اگرچه این اتفاقات همیشه رخ نمی‌دهند، اما نمونه‌های آن در گذشته دیده شده است.
منبع فارسی: روزیاتو
