بیوگرافی اکبر اعتماد؛ بنیان‌گذار و نخستین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درگذشت

اکبر اعتماد فیزیکدان هسته‌ای، بنیان‌گذار و نخستین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که از او به‌عنوان «پدر برنامه هسته‌ای ایران» یاد می‌شود روز جمعه ۲۲ فروردین در ۹۵ سالگی در پاریس درگذشت.

بیوگرافی اکبر اعتماد

تولد و تحصیلات

اکبر اعتماد در ۱۹ دی ماه سال ۱۳۰۹ در همدان متولد شد. تحصیلات عالی خود را در رشته فیزیک هسته‌ای در سوئیس ادامه داد و در سال ۱۳۴۱ از دانشگاه لوزان فارغ‌التحصیل شد.

بازگشت به ایران

سال ۱۳۴۴ به ایران بازگشت و به‌دستور رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان مشاور فنی طرح پژوهش‌های رآکتور اتمی استخدام شد. 

یک سال بعد دفتر انرژی اتمی سازمان برنامه و بودجه را بنا گذاشت و خود به مدیریت آن منصوب شد و تا سال ۱۳۴۶ در این مسئولیت باقی ماند.

ریاست مؤسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی

در سال ۱۳۴۷ رئیس مؤسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی شد که بدیل ایرانی مرکز ملی پژوهش‌های علمی (CNRS) در فرانسه به حساب می‌آمد و اینجا هم باز اولین رئیس بود.

تاسیس دانشگاه بوعلی سینا

او مؤسس و اولین رئیس دانشگاه بوعلی سینا همدان بود.

تاسیس سازمان انرژی اتمی ایران

محمد‌رضاشاه پهلوی او را در سال ۱۳۵۳ مامور تدوین طرحی جامع برای توسعه انرژی هسته‌ای در ایران کرد که به تاسیس سازمان انرژی اتمی ایران انجامید. او خود ریاست این سازمان را بر عهده گرفت و تا سال ۱۳۵۷ موفق شد قراردادهایی نیز با کشورهای آلمان، فرانسه و آمریکا برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای فراهم کند.

مهاجرت به فرانسه

اعتماد در دوران نخست‌وزیری شریف‌امامی به دلیل اوضاع آشفته مملکت از سمت خود در سازمان انرژی اتمی ایران استعفا می‌دهد و کمی پیش از وقوع انقلاب ۵۷ با خانواده خود وارد پاریس می‌شود.

او پس از مدت کوتاهی با وجود پیشنهاد رئیس کمیساریای انرژی اتمی فرانسه مبنی بر پیوستنش به آن، به استخدام در هیچ موسسه‌ای تن نمی‌دهد و شرکت مشاوره «انرژیوم» را تاسیس می‌کند؛ شرکتی که ظرف مدتی کوتاه طرف مشورت ثابت کشورهایی چون فرانسه و آلمان در زمینه انرژی قرار می‌گیرد.

همه این‌ها در زمانی است که پای ایران به طور ناخواسته به جنگ با عراق کشیده شده است. در همین مقطع زمانی اتفاق عجیبی می‌افتد؛ یکی، دو سال پس از استقرار اعتماد در پاریس، کمیساریای انرژی اتمی فرانسه به او اطلاع می‌دهد که صدام حسین از آن‌ها خواسته او را راضی کنند که به عنوان میهمان به عراق برود. «استنباط بنده از لحن آن‌ها این بود که صدام حسین می‌خواهد از من برای پیشبرد انرژی اتمی عراق استفاده کند.»

با این حال اکبر اعتماد هرگز پیشنهاد عراقی‌ها را قبول نمی‌کند و تا پایان عمر در فرانسه زندگی می‌کند.

سفر به ایران

اکبر اعتماد سال‌ها بعد به ایران بازگشت و در ۶ اردیبهشت ۱۳۸۹ با علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار و گفت‌وگو کرد که در این دیدار صالحی از تلاش‌های قابل توجه‌ و حمایت‌های معنوی او از فعالیت‌های صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران قدردانی و لوح تقدیری به همین مناسبت به او اهدا کرد.

او در سال‌های اخیر چندین بار به ایران سفر کرد.

کتاب زندگی‌نامه اکبر اعتماد

کتاب در پرتگاه حادثه توسط محمدحسین یزدانی‌راد درباره زندگی وی به صورت مصاحبه در قالب تاریخ شفاهی گردآوری و در سال ۱۳۹۶ منتشر شده‌است. 

فیلم مستند

مستند من اکبر اعتماد، اتم می‌شکنم ساخته احمدرضا گنجه‌ای درباره زندگی و شخصیت دکتر اعتماد ساخته و از تلویزیون پخش شده است.

درگذشت

آقای اعتماد در ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ در ۹۵ سالگی در پاریس درگذشت.

۱۸ واقعیت جالب و کمتر شناخته شده در مورد بمب های اتمی و قدرت ویرانگر آن ها